در یک شرایط محیطی ویژه، شناسایی صفات فیزیولوژیک مرتبط با عملکرد دانه، که اندازه گیری آنها نیز آسان باشد، باعث بهبود گزینش ژنوتیپی سورگوم و بهره گیری از آنها در برنامه های اصلاحی می شود. این بررسی برای سنجش وراثت پذیری عمومی، پیشرفت ژنتیکی مورد انتظار از گزینش، و رابطه عملکرد دانه با 11 صفت فیزیولوژیک مربوط به نمو، رشد رویشی، سرعت رشد، سرعت پرشدن دانه و توزیع ماده خشک در 21 ژنوتیپ گوناگون سورگوم دانه ای انجام شد.ژنوتیپ ها از نظر کلیه صفات، به استثنای عملکرد دانه، اختلاف معنی داری نشان دادند. وراثت پذیری عمومی صفات فیزیولوژیک از 49.6درصد برای میانگین سرعت پرشدن دانه در واحد سطح، تا 99.4 درصد برای روز تا رسیدگی متغیر بود. پیشرفت ژنتیکی این صفات بین 9.2 درصد (برای میانگین روز تا انتقال از رشد رویشی به زایشی، روز تا رسیدگی، و تعداد برگ) تا 39.8 درصد (برای سرعت پرشدن دانه در واحد دانه) دامنه داشت. عموما هم بستگی ژنتیکی و فنوتیپی صفات نموی و رشد رویشی با عملکرد دانه منفی و معنی دار بود، ولی سرعت رشد، سرعت پرشدن دانه، و شاخص برداشت ارتباط ژنتیکی و فنوتیپی مثبت و بسیار معنی داری با عملکرد دانه داشتند. با توجه به این که ضریب تنوع ژنتیکی و پیشرفت ژنتیکی مورد انتظار برای عملکرد دانه ناچیز بود، امکان استفاده از صفات فیزیولوژیک میانگین سرعت رشد، میانگین سرعت پرشدن دانه در واحد سطح، و شاخص برداشت، درگزینش غیرمستقیم برای عملکرد دانه وجود دارد. نتایج گویای این است که بهره گیری از صفات فیزیولوژیکی که اندازه گیری آنها نیز آسان باشد، در برنامه های به نژادی سورگوم دانه ای امکان پذیر است.

روابط علی میان صفات گوناگون پیاز و اثر مستقیم و غیرمستقیم آنها بر عملکردهای غده و بذر برای به کارگیری در برنامه های اصلاحی در مزرعه پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1377 بررسی گردید.نتایج نشان داد که هم بستگی های فنوتیپی و ژنتیکی تقریبا مشابه بودند، به طوری که وزن غده بیشترین هم بستگی را با قطر غده، و کمترین آن را با شمار روز تا سبز شدن داشت. نتایج رگرسیون مرحله ای نشان داد که عرض برگ در فاصله 25 درصد از غلاف، طول و وزن خشک برگ بهترین تخمین زننده سطح برگ هستند؛ قطر غده، طول غده، ارتفاع بوته و شمار روز تا رسیدگی مهم ترین صفات تبیین کننده تغییرات عملکرد غده اند؛ شمار گلچه های بارور شده بهترین بیانگر صفت تغییرات وزن بذر می باشند؛ و وزن، قطر و حجم غده مهم ترین صفات توجیه کننده تغییرات شمار مریستم روی صفحه ساقه حقیقی به حساب می آیند. تجزیه ضرایب مسیر نشان داد که قطر غده بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد غده دارد، و اثر غیرمستقیم ارتفاع بوته از طریق قطر غده بر آن شایان توجه است. شمار گلچه های بارور شده در بوته بیشترین اثر مستقیم، و شمار گل آذین در بوته نیز بیشترین اثر غیرمستقیم را از طریق شمار گلچه های بارور بر وزن بذر داشت.

برای تعیین هم بستگی فنوتیپی شماری از صفات ظاهری و تولیدی در توده زنبور عسل استان تهران، تعداد 130 کلنی از ده زنبورستان و چهار منطقه (دماوند، کرج و ساوجبلاغ، تهران و قم) به طور تصادفی انتخاب شد. صفات تولیدی شامل میزان عسل استخراجی (WH)، میزان جمع آوری گرده (WP) و میزان موم بافی (WW) در محل زنبورستان ها اندازه گیری شد.صفات ظاهری شامل طول بال جلو (FL)، عرض بال جلو (FB)، ایندکس کوبیتال (CI)، طول پای عقبی و قطعات آن (HL)، طول خرطوم (LP)، ضریب لاغری (SI)، طول (WL)، عرض (WT)، فاصله (WD) و ضریب غدد موم ساز (LW)، و مساحت سبد گرده (CA) با استفاده از روش روتنر (1978) و روش های معمول دیگر، روی ده زنبور نمونه برداری شده از کلنی ها در آزمایشگاه اندازه گیری گردید. داده هایی که از اندازه گیری صفات ظاهری و تولیدی به دست آمد با انجام واریانس، تعیین ضریب هم بستگی فنوتیپی، رگرسیون گام به گام، تجزیه علیت و هم بستگی کانونی مورد بررسی قرار گرفت.ضرایب هم بستگی ساده نشان دهنده هم بستگی مثبت معنی دار (P£0.01) میان FL با FB (r=0.65)، WL (r=0.361)، WT (r=0.261)، (r=0.555) HL و (r=0.257) LP، و هم چنین WH با WP (r=0.30) و WW با WH (r=0.560) بود. FB با WH (r=0.204) در سطح پنج درصد و CA با (r=0.234) WH در سطح یک درصد هم بستگی مثبت معنی داری داشت. هم بستگی میان WH و (r=0.17) LP نزدیک به سطح معنی دار مورد قبول بود (P£0.06)، و WH با WP (r=0.30) و (r=0.56) WW در سطح یک درصد هم بستگی مثبت و معنی دار نشان داد. نتایج روش تابعیت گام به گام و تجزیه علیت، هنگامی که صفات تولیدی به عنوان متغیرهای وابسته در برابر صفات ظاهری قرار گرفتند، نشان داد که این صفات سهم نسبتا کمی از تغییرات صفات وابسته را توجیه می کنند، و به رغم هم بستگی های معنی دار موجود میان برخی از صفات ظاهری و تولیدی، اندازه های گوناگون اعضای بدن زنبور نمی تواند به تنهایی به عنوان معیار مطمئن برای انتخاب کلنی ها، در تولید عسل، جمع آوری گرده و یا موم بافی بیشتر به شمار آید. بنابراین، به صفات ظاهری و هم بستگی های موجود باید به میزان نقشی که در صفات تولیدی دارند، بها داد.

در این تحقیق از داده های مربوط به سالهای 1374 تا 1388، گوسفندان نژاد تالشی از گله های تحت پوشش واحد اصلاح نژاد معاونت امور دام، سازمان جهاد و کشاورزی استان گیلان که توسط مرکز اصلاح نژاد دام کشور مدیریت میشود، برای برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات مربوط به رشد استفاده شده است.مولفه های واریانس - کوواریانس و پارامترهای ژنتیکی و روند ژنتیکی صفات وزن بدن در هنگام تولد و در سنین سه و شش ماهگی، تحت مدل حیوانی به روش حداکثر درستنمایی محدود شده توسط نرم افزار ASReml به روش تجزیه یک صفته و دو صفتی بررسی شد. بیشترین وراثت پذیری مستقیم برای وزن شش ماهگی (0.01 ± 0.305) و کمترین آن برای وزن تولد (0.03 ± 0.223) برآورد گردید و بیشترین وراثت پذیری مادری نیز برای وزن تولد (0.02 ± 0.123) و با افزایش سن مادر کاهش یافت. همبستگی ژنتیکی بین صفات مذکور در دامنه 0.28 تا 0.82 و همبستگی فنوتیپی 0.27 تا 0.70 برآورد شد و همبستگی ژنتیکی مستقیم و مادری بین همه صفات منفی برآورد گردید. میانگین فنوتیپی و ارزش های اصلاحی مستقیم و مادری صفات مورد مطالعه در هر سال به روش بهترین پیش بینی نا اریب خطی (BLUP) و با استفاده از نرم افزار ASReml برآورد و پیشرفت ژنتیکی کل حاصل از آنالیزهای تک و دو صفتی بعد از 14 سال انتخاب برای وزن تولد به ترتیب 0.0375 و 0.044 کیلوگرم، برای وزن شیرگیری به ترتیب 0.1969 و 0.1881 کیلوگرم، برای وزن شش ماهگی به ترتیب 0.3484 و 0.3783 کیلوگرم بود. روند ژنتیکی صفات در طی یک دوره 14 ساله با وجود نوسانات صعودی و نزولی ارزش اصلاحی صفات یک تغییر محسوس رو به افزایش را نشان می دهد.

در این تحقیق از داده های جمع آوری شده طی سال های 1374 تا 1388 توسط ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند مغانی به منظور بررسی روند ژنتیکی و فنوتیپی صفات رشد استفاده شد. مولفه های (کو) واریانس حیوانات با استفاده از روش حداکثر درستنمایی محدود شده عاری از مشتق گیری (DFREML) و ارزش اصلاحی حیوانات با استفاده از بهترین پیش بینی نااریب خطی برآورد شد و در نهایت بر اساس بهترین مدل، روند ژنتیکی صفات محاسبه شد. روند ژنتیکی و فنوتیپی به ترتیب از تابعیت میانگین ارزش اصلاحی و میانگین فنوتیپی بر سال تولد به دست آمد. روند ژنتیکی و فنوتیپی صفات وزن تولد، وزن شیرگیری، وزن شش ماهگی، افزایش وزن روزانه قبل از شیرگیری، افزایش وزن روزانه بعد از شیرگیری، ضریب کلیبر قبل از شیرگیری و ضریب کلیبر بعد از شیرگیری به ترتیب 2 و 31، 36 و 528، 43 و 36، 0.617 و 4.258، 0.223 و 0.144، 0.016 و 0.165 و 0.007 و -0.235 گرم برآورد شد. میزان پیشرفت ژنتیکی کل طی 14 سال در صفات وزن تولد، وزن شیرگیری و وزن شش ماهگی به ترتیب 38، 402 و 578 گرم و برای صفات افزایش وزن روزانه قبل از شیرگیری، افزایش وزن روزانه پس از شیرگیری، ضریب کلیبر قبل از شیرگیری و ضریب کلیبر پس از شیرگیری به ترتیب 65.541، 2.697، 2.497 و 0.090 گرم برآورد شد. که نشان دهنده روند صفات رشد در این گوسفند می باشد.

بمنظور بررسی اثر عوامل محیطی و برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات وزن تولد، میانگین افزایش وزن روزانه از تولد تا سه ماهگی، وزن سه ماهگی، میانگین افزایش وزن روزانه سه تا شش ماهگی، وزن شش و نه ماهگی، وزن یکسالگی، از داده های مربوط به 1831 بره، 83 راس قوچ و 555 راس میش که در خلال سالهای 1372 تا 1375 در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد جعفرآباد مغان به ثبت رسیده بودند استفاده گردید. اثرات سال تولد، جنس، نوبت زایش و تیپ تولد بره بعنوان عوامل ثابت و قوچ ها و اثر حیوان بعنوان اثرات تصادفی بر روی صفات مزبور مورد مطالعه قرار گرفتند. سال تولد بر روی کلیه صفات رشد اثر معنی داری داشت (001/0>P) که این تاثیر بر روی وزن یکسالگی بیشترین مقدار بود. نوبت زایش باستثنای افزایش وزن روزانه سه تا شش ماهگی و نیز وزن یکسالگی، بر روی سایر صفات رشد اثر معنی داری داشت (001/0>P). به جز افزایش وزن روزانه سه تا شش ماهگی، دیگر صفات رشد بطور معنی داری تحت تاثیر تیپ زایش قرار داشتند (001/0>P). اثر جنس بره بر روی تمامی صفات رشد نیز معنی دار بود (001/0>P) و بره های نر در مورد تمام صفات رشد، برتر از بره های ماده بودند. مولفه های واریانس و وراثت پذیری صفات مورد نظر در این تحقیق با استفاده از دو روش 3 هندرسون با مدل پدری و REML با مدل دام و الگوریتم DF-REML برآورد شدند. مقادیر وراثت پذیری برای صفات فوق الاشاره در روش اول بترتیب 041/0±097/0، 041/0±074/0, 042/0±068/0, 044/0±071/0, 046/0±087/0 , 065/0±089/0 و 099/0±079/0، و با استفاده از روش دوم نیز 061/0±13/0, 089/0±093/0, 045/0±084/0, 053/0±083/0, 047/0±099/0, 052/0±101/0, 079/0±085/0 برآورد گردیدند. همبستگی های ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی با استفاده از مدل پدری چند صفتی برآورد گردیدند. از آن، جمله همبستگی ژنتیکی افزایش وزن روزانه از تولد تا سه ماهگی با وزن 3 و 6 ماهگی به ترتیب 0.827 و 0.766 و همبستگی وزن تولد با وزن 3 و 6 ماهگی به ترتیب 0.636 و 0.453 برآورد گردید.

0

در این پژوهش داده هایی مانند وزن های تولد، شیرگیری، 6 ماهگی، 9 ماهگی و یک سالگی 7072 بره گوسفند نژاد بلوچی که در سال های 1361 تا 1385 در گله شماره یک گوسفند بلوچی واقع در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد عباس آباد مشهد رکوردگیری و جمع آوری شده بود، برای برآورد روند ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی مورد استفاده قرار گرفت. ارزش اصلاحی حیوانات با روش معادلات مدل مختلط و بر اساس مدل دام یک متغیره پیش بینی شد. روند فنوتیپی، ژنتیکی و محیطی به ترتیب از طریق تابعیت میانگین فنوتیپی بر سال، میانگین ارزش اصلاحی بر سال و تفاوت روند فنوتیپی و ژنتیکی برآورد شد. پیشرفت ژنتیکی کل بعد از 22 سال برای وزن تولد و بعد از 24 سال برای وزن های شیرگیری، 6 ماهگی، 9 ماهگی و یک سالگی به ترتیب 011/0، 488/1، 066/2، 062/2 و 034/2 کیلوگرم بود. روند ژنتیکی وزن های تولد، شیرگیری، 6 ماهگی، 9 ماهگی و یک سالگی به ترتیب 06/0±7/0، 1±55، 2±72، 2±77 و 3±88 گرم در سال بر آورد شد. روند فنوتیپی برای وزن های تولد، شیرگیری، 6 ماهگی، 9 ماهگی و یک سالگی به ترتیب 1±4، 9±3، 11±11-، 11±15 و 14±118 گرم در سال و روند محیطی برای صفات یاد شده به ترتیب 1±3، 8±52-، 9±83-، 9±62- و 12±29 گرم در سال بود.